Prędzej czy później, każdy z nas będzie miał w domu element elektroniki, której zechce się pozbyć. Może to być bateria, stary monitor, zepsuta pralka, telewizor czy lodówka. Takich urządzeń nie wolno wyrzucać do zwykłych śmieci, a mimo to, wciąż jest to praktykowane czy wręcz, śmieci są porzucane w lasach. Tymczasem, zużytej elektronice można nadać drugie życie dzięki recyklingowi. Co dzieje się ze sprzętem, jeżeli pozbędziemy się go we właściwy sposób?
Kiedyś szczytem luksusu było mieć duży telewizor lub monitor CRT. Był nie tylko ciężki, ale zawierał w sobie np. ołów, rtęć czy arsen. Później zmieniła się technologia na monitory LCD o jakości HD. Gdy wszedł standard Full-HD, ludzie zaczęli wyrzucać monitory, które wcale nie były popsute. Teraz na rynku pojawiają się monitory 4k, 8k czy inne sprzęty jak smart lodówki, zaawansowane pralki czy automatyczne odkurzacze. Telefony są coraz szybsze, aparaty coraz lepsze, globalne firmy prześcigają się w dostarczaniu nowych potrzeb i sposobów ich zaspokajania. To kusi do zmian, prawda? Wiele osób nie wie, co zrobić ze starym sprzętem więc po prostu wyrzuca je do zwykłego kontenera na śmieci czy nawet porzuca np. w lesie.
Dlaczego nie wolno wyrzucać elektroniki ze zwykłymi śmieciami? Oprócz metali szlachetnych mogą zawierać m.in. ołów, beryl, rtęć czy arsen, a są to związki, które niszczą nie tylko środowisko naturalne, ale są także niebezpieczne dla naszego zdrowia. Z kolei sprzęt zawierający baterie, po ekspozycji na słońcu może spowodować wybuch lub pożar. Dodatkowo, za coś takiego grozi kara nawet 5 tys. zł.
Drugie życie elektrośmieci
Oddzielona elektronika, która nie zawiera niebezpiecznych składników, mielona jest na drobne kawałki potocznie zwane płatkami. Najbardziej cennym składnikiem elektrośmieci jest złoto i miedź, którą odzyskuje się w trakcie mechanicznych i chemicznych procesów, a następnie topi. Jeżeli będziemy chcieli w ten sposób odzyskać materiały z jednego smartfona, nie będzie ich wiele, ale jeżeli zbierze się ich trochę, wartość odzysku znacząco rośnie. Według szacunków grupy Umicore, która zajmuje się recyklingiem, z tony smartfonów poddanych recyklingowi można odzyskać nawet 300 gramów złota o wartości blisko 45 tys. złotych. Warto wspomnieć tutaj o firmach, które z odzyskiwanego złota i srebra tworzą biżuterię, która sprzedawana jest jako proekologiczna.
Wśród elektrośmieci znaleźć można dużo słabej jakości urządzeń wykonanych głównie z plastiku. Plastik również jest odzyskiwany. Mieli się go na granulat, z którego wykonywane są materiały nie wymagające wysokiej jakości plastików.
Dom przyszłości
Obecnie nie tylko pojedyncze urządzenia stają się smart. Zmieniają się całe domy i wkraczają w technologię smart. Mają nie tylko ułatwić nam życie, ale także pomóc oszczędzić energię i ulżyć środowisku. Duże zmiany przeszły urządzenia gospodarstwa domowego. Ciekawym przykładem jest nowy odkurzacz Hoover TE70. Sprzęt otrzymał poczwórną klasę A. Co to oznacza? Zużywa jedynie 28 kWh energii na rok, czyli mniej niż komputer stacjonarny w ciągu miesiąca. Jego wydajność została również zwiększona, dzięki czemu lepiej czyści podłogi i dywany a nowoczesne filtry pochłaniają blisko 100% zanieczyszczeń.
Rynek RTV również znacząco zmienił się na przełomie ostatnich lat. Telewizory stały się nie tylko smart, ale otrzymały nowoczesne, energooszczędne matryce, które nie wymagają dodatkowego podświetlenia do wyświetlania obrazu. Dzięki temu czerń jest niemal idealnie czarna, kontrast dynamicznie ustawia się w różnych miejscach ekranu a całość wzmacnia 4k oraz HDR. Rozwój technologii sprawił, że telewizory nie potrzebują już tak dużo prądu jak np. ekrany plazmowe. Inteligentnie sterują jasnością ekranu w zależności od natężenia światła w pomieszczeniu. To nie jedyne ciekawe rozwiązanie. Adaptacyjne ściemnianie podświetlenia umożliwia oddanie zarówno głębokiej czerni w ciemnych scenach, jak i wyrazistości w jasnych scenach. Telewizory wykorzystujące tę technologię stale analizują otrzymywane obrazy i dostosowują moc światła. Poprawia to nie tylko jakość obrazu, ale również oszczędza energię.
Takie rozwiązanie zastosowano m.in. w Sony KD-65XE8577 czy Panasonic TX-49ES400E. Telewizory te uzyskały klasę energetyczną A+, dzięki czemu są bardziej eko. Pozwala nam to być jeszcze bardziej smart w swoim domu i zaoszczędzić nawet do 25% rachunków za prąd. W skali roku i wielu używanych urządzeń w budżecie domowym potrafi to zrobić dużą różnicę. Co ciekawe, Sony KD-65XE8577 jest wykonany częściowo z materiałów pochodzących z recyklingu. Z kolei Panasonic TX-49ES400E w trybie czuwania pobiera tylko 0,50 W.
Skoro jesteśmy już w temacie tych telewizorów, to warto wspomnieć, że Sony korzysta m.in. z Android TV, który łączy się z siecią i w ten sposób widz otrzymuje dostęp do tysięcy aplikacji. Całym interfejsem może sterować za pomocą głosu. Z Kolei Panasonic umożliwia streaming obrazu w domu, czyli możemy oglądać programy telewizyjne w dowolnym pomieszczeniu bez konieczności posiadania gniazda antenowego.
Samsung UE43M5672AU natomiast łączy w sobie funkcje znane z dekoderów telewizji satelitarnej. Wystarczy podłączyć do niego pendrive, by móc nagrywać programy telewizyjne, przewijać je w trakcie oglądania czy planować przyszłe nagrania. Producent wbudował również tuner do odbioru programów satelitarnych. Samsung UE43M5672AU to kolejny z przykładów sprzętów „eko”. Oprócz tego, że trybie gotowości zużywa również tylko 0,50 W, możemy też dodatkowo zmniejszać pobór energii dzięki technologii Bluetooth Low Energy, oglądając programy na urządzeniu mobilnym nawet wtedy, jeżeli telewizor jest wyłączony.
W kuchni przyszłości musi znaleźć się również nowoczesna lodówka. Ciekawym wyborem jest „eko” lodówka LG GSX961NSAZ o dość nietypowym wyglądzie. W miejsce standardowego napędu firma zastosowała opracowaną przez siebie sprężarkę liniową z inwerterem. Zapewnia ona aż o 32% niższe zużycie energii. Producent zamontował również szklany panel, przez który widać zawartość lodówki. Wystarczy zapukać w niego dwa razy, by włączyć światło. Nie trzeba otwierać za każdym razem drzwi lodówki, żeby sprawdzić, jakich produktów brakuje. Pozwala to zredukować straty zimnego powietrza nawet o 41%. Osoby lubiące technologię mogą przeprowadzić diagnostykę lub ustawienia tej lodówki przy użyciu specjalnej aplikacji na smartfona.
Nie wyobrażamy sobie łazienki przyszłości bez nowoczesnej pralki. Jako przykład niech posłuży najnowsza propozycja od firmy Bosch. Model WAT24660PL wykorzystuje technologię EcoSilence Drive. Bezszczotkowy napęd nie generuje drgań, które hamowałyby jego pracę. Silnik typu EcoDrive jest cichy i stabilny, nawet przy maksymalnym załadunku. Dla osób lubiących oszczędności ważny jest także fakt, że ta pralka otrzymała klasę A+++. Pozwala to na zaoszczędzenie do 60% energii niż inna w klasie A. Posiada dwa czujniki, dobierające ilość wody do wagi prania. Pralka jest więc nie tylko cicha, ale również oszczędna.
Oddaj elektrośmieci
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że sklepy RTV i AGD mają obowiązek przyjąć od nas stary sprzęt przy zakupie nowego, bez pobierania za to dodatkowych opłat. Co więcej, w ramach obowiązujących od 2016 roku przepisów, powinny to zrobić niezależnie od tego, czy coś w tym sklepie zakupimy. Te zasady dotyczą sklepów o powierzchni powyżej 400 m2 i towarów, których żaden wymiar nie przekracza 25 cm.
Co ciekawe, sklepy sieci Saturn przyjmują każdy zużyty sprzęt zgodny z oferowanym asortymentem, niezależnie od gabarytów. Zebrane w ten sposób stare produkty poddawane są procesom recyklingu w przeznaczonych do tego zakładach przetwarzania. Dodatkowo w akcji Saturna „Rabat ekologiczny” od 14 do 20 września w zamian za przyniesienie elektrośmieci klienci otrzymają do 20 proc. rabatu na zakup urządzeń eko np. wymienionych przeze mnie w tym materiale (sprzęty te będą oznaczone zieloną etykietą). W Saturnie do dyspozycji klientów są również przeszkoleni doradcy, którzy przedstawią wszystkie funkcje eko i udzielą szczegółowych informacji na ten temat. To ważne, bo często nie mamy wiedzy o dostępnych funkcjach eko w sprzęcie RTV/AGD.
